چرا با ساخت سد در منطقه حفاظت شده پرور مخالفیم

متاسفانه قرار است سد دیگری اینبار در بخش فینسک منطقه حفاظت شده پرور ساخته شود!
سد سازی در داخل منطقه حفاظت شده
بحث سد سازی و بررسی اثرات زیست محیطی سدها از جمله مباحث اکولوژی کاربردی است .با در نظر گرفتن شرایط اکولوژیک درون رودخانه و با معیار قرار دادن حیات جانوری پیامدهای ساخت یک سد از دو بعد قابل بررسی است:الف)تاثیر بر جانوران خشکزی (جانوران خارج از محیط آبی) ب)تاثیر بر جانوران آبزی
از پیامدهای سد سازی بر جانوران خشکزی می توان به انقطاع زیستگاه(Habitat fragmentation) اشاره نمود که در پی آبگیری دریاچه پشت سدها ارتباطات و مهاجرت بسیاری از گونه ها به هم می خورد و این امر با ایجاد جمعیت های جدا افتاده در بسیاری از مناطق بر جمعیت جانورانی چون قوچ میش و پلنگ اثر گذار است.همچنین با ایجاد خرد اقلیم(Microclima) جدید در منطقه مستقیما بر پوشش گیاهی و لذا بر زندگی بسیاری از گونه های جانوری تاثیر گذار است. بعلاوه با زیر آب رفتن بسیاری از جنگل ها و مراتع بخشی از زیستگاه های ارزشمند منطقه صدمه خواهند دید.بعلاوه از مخرب ترین پیامد های ساخت سد، راه سازی های انجام شده یه منظور انتقال تجهیزات سد سازی و سر و صدای ناشی از فعالیت ماشین آلات سنگین در مرحله احداث سد می باشد که بخش قابل توجهی از اکوسیستم های حساس منطقه را تخریب وآرامش حیات وحش را بر هم می زند و از طرفی پس از آبگیری سد با هجوم مردم جهت تفرج در محل دریاچه سد با آمد و شد خودروها و ورود بی ظابطه گردشگران امنیت زیستگاههای منطقه حفاظت شده بیش از پیش مختل خواهد شد.
اولین اثرات سد سازی بر موجودات آبزی با آبگیری دریاچه سد پدیدار می شود که اکوسیستم آب جاری را تبدیل به اکوسیستم آب راکد می نماید.در آب جاری فیتوپلانکتون ها کمیاب می باشند و بیشتر موجودات تولید کننده آبهای جاری شامل جلبک های چسبیده به سطح سنگ می باشند ولی در آب راکد فیتو پلانکتونها شناور می باشند بدین ترتیب تغییر در اکوسیستم از اولین حلقه آغاز می گردد و با افزایش فیتو پلانکتونها امکان استقرار زئو پلانکتونها(سیکلوپس ،دافنی و سخت پوستان و ...)فراهم می شود، (در آب جاری امکان استقرار زئو پلانکتونها ناچیز است) و از آنجا که بسیاری از زئو پلانکتونها میزبان واسط بسیاری از انگل ها می باشند امکان انتقال بیماری ها در آب راکد بسیار بیشتر از آب جاری است.(این مسئله می تواند برروی جمعیت گونه های جانوری خشکزی نیز اثر گذار باشد.)
همچنین خروجی سد ها عموما در یک سوم پایینی تاج سد قرار دارد که عموما آب خنک را شامل می گردد و هنگام باز شدن دریچه سد اثرات آب خروجی بر پایین دست رودخانه بدین شکل است که در زمستان دمای آن از دمای آب رودخانه بیشتر است (آبی گرمتر از حالت طبیعی در رودخانه جریان می یابد) و در تابستان نیز در شرایطی که آب بسیاری از رودخانه ها به دمای +18درجه رسیده است ،آب سردی که ازدریچه سد خارج می شود گاه تا 8 درجه تفاوت دما با آب رود دارد و این امر موجب می شود سیکل تغذیه و تولید مثل بسیاری از گونه ها ی آبزی از حالت طبیعی خارج شود و تحت تاثیر قرار گیرد(موجودات آبزی خونسرد هستند و چه برای تغذیه و چه تولید مثل تحت تاثیر دمای آب می باشند).در اغلب رودخانه ها (بویژه در شرایط ایران )تولید مثل اکثر گونه هادر بهار است(ماهیان گرمابی در دمای 16-17درجه تخم ریزی می کنند)،حال در بهار آب ذخیره شده سد با دمای چهار درجه جهت استفاده کشاورزی وارد رودخانه می شود و شرایط تولید مثل این گونه ها مختل می شود.همین اتفاق برای تغذیه آبزیان نیز می افتد .
بدلیل اهمیت نکات فوق، با وجودیکه تاکنون در مطالعات انجام شده در رودخانه های منطقه پرور از رده ماهیان گونه ای شناسایی نشده، به هیچ وجه نمی توان از اثرات مخرب سد سازی حتی بر اکوسیستم آبی منطقه چشم پوشی نمود.حال اگر پیامدهای اجتماعی- اقتصادی ساخت چنین سدی که شامل به زیر آبرفتن چندین روستا ازجمله روستاهای تم و تلاجیم و حتی قسمتهایی از روستای تاریخی ملاده است در نظر گرفته شود، که پس از آبگیری سدی که قرار است در مختصات :...با مساحت دریاچه ...ساخته شود نابود خواهند شد بیش از پیش ساخت این سد توجیه ناپذیر خواهد بود.
عموما ذخیره سازی آب ،توسعه کشاورزی وتولید برق توجیهات اصلی احداث سدهای جدید می باشند و این در شرایطی است که بطور مشخص تا زمانیکه راندمان آب کشاورزی در ایران 30% می باشد (که در مقایسه با متوسط جهانی 60% ،می توان نتیجه گیری کرد که در مصرف آب، صدر در صد هدر رفت وجود دارد)ضروری است به جای سرمایه گذاریهای عظیم سدسازی در نقاط مختلف کشور, وزارت نیرو توجه بیشتری به مسایل آبخوانداری و تغذیه سفره های آب زیرزمینی معطوف دارد. اگر هزینه های گزاف ساختن سدهای متعددبه احداث و ترمیم شبکه های آبرسانی کشاورزی اختصاص داده می شد تا از این طریق چند درصدی به راندمان و کارایی مصرف آب کشاورزی افزوده شود و به جای ساخت سدهای جدید بر اصلاح الگوی مصرف و فرهنگ سازی استفاده از منابع آب تمرکز شود منافع ملی تضمین خواهد شد.